Institut za ljekove i medicinska sredstva Crne Gore aktivno radi na unapređenju informisanosti stručne i opšte javnosti o značaju pojedinih oblasti kojima se bavi. Kao efikasna i društveno odgovorna institucija, svjesna činjenice da će se pružanjem adekvatnih informacija doprinijeti očuvanju javnog zdravlja, Institut je izdao brošuru, putem koje se stručna i opšta javnost, može informisati o nadležnostima, organizaciji, ljudskim resursima i najvažnijim aktivnostima Instituta.

Opširnije

Antimikrobna rezistencija predstavlja otpornost mikroorganizama na antimikrobne ljekove, dok se otpornost bakterija na djelovanje antibiotika naziva antibiotska rezistencija. Pretjerana, nepravilna i nepotrebna upotreba antibiotika kod životinja i ljudi pogoduje razvoju antibiotske rezistencije, koja dovodi do toga da antibiotici ne ispoljavaju svoje dejstvo onda kada je to zaista neophodno. Antibiotska rezistencija predstavlja globalni problem i veliku opasnost za zdravlje ljudi, a protiv nje se možemo boriti racionalnom i pravilnom upotrebom antibiotika.

Opširnije

Racionalna i odgovorna upotreba antibiotika kod životinja i ljudi može da smanji rizik od pojave otpornosti bakterija na djelovanje antibiotika (antibiotske rezistencije). Ovo je posebno važno za antibiotike koji se koriste za liječenje i ljudi i životinja, kao i za antibiotike koji predstavljaju zadnju liniju u liječenju kritičnih infekcija kod ljudi.

Evropska agencija za ljekove (EMA) je razvrstala antibiotike vodeći računa o potrebi korišćenja antibiotika kod životinja u odnosu na rizik od antibiotske rezistencije za javno zdravlje.

Kategorizacija može da pomogne veterinarima prilikom odlučivanja koji antibiotik da upotrijebe, uz ostale informacije treba uzeti u obzir prilikom odabira antibiotika.

Opširnije

Falsifikovani lijek je lijek koji je u cilju prevare lažno prikazan u pogledu identiteta i/ili porijekla, a može sadržavati ispravne ili pogrešne sastojke, biti bez aktivnih supstanci ili sadržavati pogrešne količine aktivnih supstanci te biti u pogrešnom ili falsifikovanom pakovanju. Falsifikovani ljekovi su rezultat organizovanog kriminala putem kojeg se plasiraju na tržište isključivo u svrhu stvaranja dobiti.

Opširnije

Šta je neželjeno dejstvo lijeka? Svaki štetni i nenamjerno izazvani efekat lijeka ili vakcine. Svi ljekovi mogu izazvati neželjena dejstva, iako se ona ne javljaju kod svakoga. Prema ozbiljnosti, neželjena dejstva variraju od blažih smetnji, poput osipa na koži, do ozbiljnih, po život opasnih reakcija, kao što je srčani udar ili oštećenje jetre. Mogu se javiti već nekoliko minuta nakon uzimanja lijeka, ali mogu proći i godine prije njihovog ispoljavanja.

Opširnije

Ljekovi koji se izdaju bez recepta su ljekovi za koje je dokazano da su bezbjedni, efikasni i prikladni za primjenu bez nadzora ljekara, pa ih pacijenti u apoteci mogu kupiti bez recepta. Namijenjeni su za liječenje simptoma koje pacijenti sami mogu lako da prepoznaju, odnosno za stanja za koja nije neophodna prethodna posjeta ili nadzor ljekara. Ljekovi koji se izdaju bez recepta često se nazivaju OTC ljekovi prema engleskom izrazu „Over The Counter“, što bi značilo „sa druge strane recepture“ ili kolokvijalno „preko pulta“.

Opširnije

Regulativa kliničkih ispitivanja sastoji se od niza zakonskih i podzakonskih propisa i etičkih standarda. Ovaj priručnik je prilika da se pomenuti propisi, načini sprovođenja kliničkih ispitivanja i njihova uloga u razvoju lijeka na jednostavan, sažet i informativan način približe svim učesnicima i potencijalnim učesnicima u kliničkim ispitivanjima.

Priručnik daje odgovore na sljedeća pitanja:

• Šta je kliničko ispitivanje i u čemu je njegov značaj?
• Kako se sprovode klinička ispitivanja?
• Koja su ograničenja za sprovođenje kliničkih ispitivanja?
• Ko može učestvovati u kliničkim ispitivanjima kao ispitanik i kao istraživač?
• Koja su prava ispitanika i kako su ona zaštićena?
• Šta treba razmotriti prije učestvovanja u kliničkom ispitivanju?
• Koja je uloga Instituta za ljekove i medicinska sredstva u kliničkim ispitivanjima?
• Koji su osnovni principi Dobre kliničke prakse?

Opširnije

Brošura “Bezbjedna primjena ljekova” predstavlja jednu vrstu vodiča za zdravstvene  radnike  pri uključivanju u izuzetno važan proces neprekidnog praćenja bezb­jednosti i efikasnosti ljekova, s kojima se susrijeću u svakodnevnoj praksi. Kroz brojna poglavlja prikazani su fundamentalni principi farmakovigilance koji se odnose na aktivnosti  otkrivanja, procjene, razumijevanja, prevencije i reagov­anja na neželjena dejstva ljekova, kao i na druge probleme ve­zane za njihovu primjenu.

Opširnije

Maksimalno angažovanje svih učesnika u sistemu farmakovigilance je preduslov efikasnog praćenja bezbjedne primjene ljekova u Crnoj Gori. Zdravstveni radnici  i odgovorne osobe za farmakovigilancu u farmaceutskim kompanijama, su u zakonskoj obavezi da svaku sumnju na neželjeno dejstvo lijeka blagovremeno prijave Institutu. Kroz saradnju i razmjenu informacija sa svim institucijama u sistemu zdravstva, edukaciju opšte i stručne javnosti o farmakovigilanci, Institut daje svoj puni doprinos očuvanju javnog zdravlja.

Opširnije

Uspostavljanje efikasnog nacionalnog sistema nadzora nad bezbjednom primjenom ljekova, podrazumijeva angažovanje farmaceuta u procesu prijavljivanja neželjenih dejstava ljekova. Farmaceuti, kao  stručnjaci za ljekove, posljednja kontrola propisivaču, odnosno zdravstveni radnici koji su najznačajnija karika između pacijenta i propisivača, u prilici su da prate bezbjednost terapije, putem prijavljivanja neželjenih dejstava, kao i da učestvuju u razvoju farmakovigilance, kao naučne discipline zasnovane na dokazima. Ključna uloga farmaceuta je u praćenju bezbjednosti ljekova koji se izdaju bez ljekarskog recepta (Over the Counter – OTC), jer je farmaceut za ovu kategoriju ljekova, najznačajniji izvor informacija  za njihovu efikasnu i bezbjednu primjenu.

Opširnije

Zdravstveni radnici u Crnoj Gori imaju profesionalnu, moralnu, ali i zakonsku obavezu da prijave svaku sumnju na  neželjeno dejstvo lijeka. Posebno važnu ulogu u sistemu farmakovigilance imaju ljekari koji se kroz svoju svakodnevnu kliničku praksu najviše susreću sa neželjenim dejstvima ljekova. Ljekari ostvaruju neposredan kontakt sa pacijentom i u prilici su da prate bezbjednost terapije putem prijavljivanja neželjenih dejstava.

Opširnije

Medicinske sestre i tehničari predstavljaju okosnicu svakog zdravstvenog sistema. Oni su direktno uključeni u pripremu i primjenu određenih ljekova, i u najboljoj su prilici da primijete neželjeno dejstvo/odstupanje od standarda kvaliteta lijeka. Kontinuirana edukacija medicinskih sestara i tehničara iz oblasti farmakovigilance je jedan od preduslova racionalne farmakoterapije.

Opširnije

Razvijenost jednog zdravstvenog sistema i kvalitet pružene zdravstvene usluge mjeri se pored ostalog brojem i kvalitetom prijava neželjenih dejstava ljekova, koje zdravstveni radnici prosljeđuju nadležnim organima za ljekove. Pored standarnog načina prosljeđivanja prijava CInMED (lično, poštom, faksom i mejlom) ljekari u domovima zdravlja i opštim bolnicama  imaju mogućnost prosljeđivanja prijava neželjenih dejstava CInMED, direktno putem informacionog sistema zdravstvene zaštite.

U flajeru koji je pripremljen povodom unapređenja postojeće forme za prijavljivanje neželjenih dejstava putem informacionog sistema,  na jasan i jednostavan način data su precizna uputstva ljekarima o tome kako se pravilno prijava popunjava, uz naglasak na obavezna polja koja treba popuniti, kako bi se prijava smatrala validnom.  Očekivanja su da zahvaljujući novom, značajno unaprijeđenom načinu prijavljivanja neželjenih dejstava, broj prijava, kao jedan od ključnih indikatora efikasnosti nacionalnog sistema farmakovigilance, značajno poraste.

Opširnije

Praćenje prometa i potrošnje ljekova u jednoj sredini prikazuje zdravstveno stanje stanovništva. Osim toga, značajno doprinosi procjeni farmakoterapijskih stavova i propisivačkih navika u praksi i omogućava određivanje faktora koji utiču na prekomjernu ili nedovoljnu upotrebu pojedinih ljekova.

Institut za ljekove i medicinska sredstva je objavila brošure sa podacima o potrošnji ljekova u Crnoj Gori, koji su obrađeni korištenjem metodologije Svjetske zdravstvene organizacije.

U brošurama su prikazani pregledi podataka o potrošnji ljekova u Crnoj Gori u različitim farmako-terapijskim grupama, kao i poređenje sa podacima o potrošnji ljekova iz zemalja okruženja (Srbija i Hrvatska), koje prikupljaju i obrađuju podatke o potrošnji od 2005. godine

Potrošnja ljekova (Objavljeno 2012. god.)

Potrošnja ljekova (Objavljeno 2013. god.)

Potrošnja ljekova (Objavljeno 2015. god.)

Potrošnja ljekova (Objavljeno 2016. god.)

Analize potrošnje ljekove u Crnoj Gori

Analiza potrošnje ljekova u Crnoj Gori, 2018 – 2022. godine

Analiza potrošnje ljekova u Crnoj Gori, 2017 – 2021. godine

Analiza potrošnje ljekova u Crnoj Gori, 2013 – 2017. godine.

Predlog Sažetka karakteristika lijeka (SmPC) i predlog Uputstva za lijek (PIL) su dokumenti koje priprema proizvođač lijeka i koji se prilažu Institutu za ljekove i medicinska sredstva kao obavezni dio dokumentacije potrebne za dobijanje dozvole za stavljanje lijeka u promet. Ovi predlozi se, zajedno sa ostalom priloženom dokumentacijom o kvalitetu, bezbjednosti i efikasnosti lijeka, procjenjuju i odobravaju u postupku izdavanja dozvole za lijek od strane eksperata Instituta. Odobreni SmPC i odobreni PIL predstavljaju neodvojivi i integralni dio izdate dozvole za lijek. Svako oglašavanje ljekova stručnoj ili opštoj javnosti mora biti usklađeno sa informacijama navedenim u posljednjoj odobrenoj verziji SmPC i PIL.    

U cilju edukacije stručne i opšte javnosti, Institut za ljekove i medicinska sredstva objavila je brošuru koja sadrži osnovne informacije o tome šta su SmPC i PIL, koji podaci se mogu pronaći u ovim dokumentima, kako nastaju i kako se do njih može doći.

Opširnije

Generički ljekovi su ljekovi koji sadrže istu aktivnu supstancu, u istoj jačini i farmaceutskom obliku kao i ljekovi u odnosu na koje su razvijeni (originalni ljekovi) i za koje je dokazano da su suštinski slični orginalnim ljekovima, sa uporedivim odnosom korist/rizik pri preporučenoj upotrebi lijeka. Terapijska bezbjednost i efikasnost generičkih ljekova ekvivalentna je onoj koju posjeduje originalni lijek, što se dokazuje studijama o bioekvivalenciji koje moraju ispunjavati stroge zahtjeve. Važnost generičkih ljekova je u tome što oni imaju pristupačnije cijene u odnosu na originalni lijek, s obzirom na to da za njih nisu potrebna početna bazična i klinička istraživanja.

Opširnije